Türkiyə dünyanın turizm mərkəzinə çevrilir. Qardaş ölkəyə turistlərin axın etməsi bunu deməyə əsas verir . Rəsmi rəqəmlərə görə 2023-cü ildə ümumilikdə 56 milyon 693 min 837 nəfər turist Türkiyəni ziyarət edib. Pandemiyadan sonra, dəqiq desək, 2022-ci ildən etibarən Türkiyəyə turist axını əvvəlki illərdəki kimi həddindən artıq çoxalıb. Avropa ölkələri, ABŞ, Kanada, Meksika, ərəb ölkələri, Uzaq Şərq ölkələri və Rusiya başda olmaqla demək olar ki, dünyanın hər nöqtəsindən Türkiyəyə turist axını var. Yerli əhali üçün belə erkən rezervasiya etmədən istirahət etmək imkansız hal alıb. Bunun bir çox səbəbini açıqlamaq olar. Əvvəla, ölkənin köklü tarixi zənginliklərə malik olması, mədəniyyətlərin qovşağı olması, iqlimi, coğrafi gözəllikləri, yemək mədəniyyəti və s. Ən önəmlisi, yerli valyutanın dollar qarşısında ucuzlaşması Türkiyəni iqtisadi baxımdan xarici turistlər üçün əlverişli edir. Bu, həmçinin xarici vətəndaşlar üçün əlavə olaraq alış-veriş imkanı yaradır. Digər tərəfdən də Türkiyədə səhiyyə turizminin artan canlanması turist sayında əhəmiyyətli artıma səbəb olub. O cümlədən, ABŞ, Kanada və Meksika vətəndaşları üçün sadələşdirilmiş viza rejimi tətbiq edilməyə başlandı. “Euromonitor International” beynəlxalq araşdırma şirkəti tərəfindən keçən ilin dekabr ayında hazırlanan “dünyanın ən çox ziyarət edilən şəhərləri” hesabatında Türkiyədən iki şəhər ilk beşliyə daxil olub. Xarici turistlərin ən çox ziyarət etdiyi şəhərlər arasında İstanbul 20 milyon turist sayı ilə birinci, Antalya isə 16,5 milyon turist ilə dördüncü yerdədir. Bu, hələ 2023-cü ilin statistikasıdır, bu il daha çox artım olacağı gözlənilir.
Turistlər niyə Türkiyəni seçir? Sözsüz bu sual çoxlarını maraqlandırır. Türkiyənin mədəni, dini abidələrin çoxluğu, bol günəş və dənizin olması, insanların gülərüzlülüyü turizm axınını artıran amillərdən biridir. Çoxsaylı gözəl şəhərlərin olması səbəbindən hər il Türkiyəyə səfər edən turist sayı durmadan artır. Bu dəfə turistlərin ən sevdiyi , Türkiyənin ən gözəl şəhərlərindən biri olan Samsun şəhəri haqqında sizə məlumat verəcəyik.
Samsun Samsun vilayətinin mərkəzi olan şəhərdir .
Samsun Qara dənizin mərkəzi hissəsində yerləşən logistika mərkəzi, səhiyyə, təhsil və iqtisadiyyat baxımından öz bölgəsində ən populyardır… Amma ən əsası bu şəhər “Ulu Öndər Atatürkün şəhəridir”.. .
Şahidi olduqları şanlı tarixin izlərini görə biləcəyiniz tarixi binalara təbiətin səxavətlə təqdim etdiyi gözəlliklər əlavə olunduqda hər kəs bir gün Samsuna ayaq basmalıdır.
Əhali sayına görə Türkiyənin 16-cı ən böyük şəhəri və Mərkəzi Qara dəniz bölgəsinin ən sıx məskunlaşdığı Samsun qədim dövrlərə gedib çıxan zəngin bir tarixə malikdir. Mustafa Kamal Atatürkün 1919-cu il mayın 19-da Qurtuluş Döyüşünü başladığı şəhər kimi xüsusi əhəmiyyət kəsb edən Samsun həm də min illərlə yaşı olan möhtəşəm tikililərə və Osmanlı dövrünün ən gözəl taxta məscidlərinə ev sahibliyi edir. Atatürkün şəhərə ilk qədəm qoyduğu anı simvolizə edən Samsun Tütün Kölgəsindəki mum heykəllər, məşhur Bandırma bərəsi və Açıq Səma Muzeyi kimi Qurtuluş döyüşünün ruhunu günümüzə daşıyan təsirli yerlər Qurtuluş Savaşı, şəhərin ruhunu əks etdirir. Tarixlə dolu və keçmişə səyahət edə biləcəyiniz bu şəhəri kəşf etməzdən əvvəl yazımıza şəhəri ziyarət edənlərin verdiyi suallarla başlayırıq.
Məskunlaşma tarixi eramızdan əvvəl 60.000-ci ilə qədər olan Samsunda mövcud olduğu bilinən ən qədim insanlar eramızdan əvvəl 12-ci əsrə qədər burada yaşamış Kaşkalardır . Kaşkalardan sonra Xet dövrünü yaşayan şəhər eramızdan əvvəl 1182-ci ildən 546-cı ilə qədər dəfələrlə əl dəyişdirmiş və daha sonra Farsların hakimiyyəti altına keçmişdir. Farslardan sonra Makedoniya , Pontus , Roma və Bizansın hakim olduğu Samsun , Genuya koloniyasına çevrildi . Bu dövrdə Danişmend Knyazlığı tərəfindən mühasirəyə alınan şəhər alına bilməyib və şəhərin düz yanında “Müsəlman Samsun” kimi tanınan yeni bir şəhər qurulub. Hər iki Samsun şəhəri I Mehmedin hakimiyyətinə qədər varlığını davam etdirmiş və bu dövrdə hər iki şəhər Osmanlı İmperatorluğuna qatılaraq birləşmişdir . 1422-1428-ci illərdə Kubadoğulları tərəfindən tutulan Samsun 1923-cü ildə Türkiyə Cümhuriyyəti elan olunana qədər Osmanlı hakimiyyəti altında qaldı . Mustafa Kamalın 1919-cu il mayın 19-da Samsuna gəlişi ilə başlayan və Türkiyənin qurulmasına aparan prosesin başlanğıc nöqtəsi olduğu üçün xüsusi bir yerə sahib olan Samsun, 19 May Atatürkü Anma, Gənclik və İdman Bayramına ev sahibliyi edir . Buna görə, “Günəşin Doğduğu Şəhər” rəsmi şüarı ilə təqdim edilir və Samsun 19 May Mart Samsunun rəsmi himnidir. Digər tərəfdən, “Qara dənizin paytaxtı” və “Atatürk şəhəri” kimi də tanınır.
Rəsmi rəqəmlərə görə bu qədim şəhərdə ümumilikdə 537 min nəfər yaşayır.
Bu qədim şəhərin adı ilə bağlı müxtəlif əfsanələr var. Samsun adının mənşəyi ilə bağlı İbrani və Osmanlı türkcəsindən iki fərqli fikir var . Adın ibrani mənşəli olduğu fikrinə görə, İbranilərin lideri Şimşon Qara dəniz sahilinə gələrək bir şəhər qurmuş və şəhərə öz adını vermişdir. Başqa bir fikrə görə, bu ad Nuhun oğullarından Samdan götürülmüşdür . Bu fikirlərin heç biri sübuta yetirilməyib.
Bir çox tarixi, ensklopedik kitablarda Samsunun adı keçir. Bu qədim şəhərə heyranlıqlarını qədim tarixçilər, səyyahlar açıq şəkildə bildiriblər. Bizdə bu yazımızda öz gözəlliyi ilə turistləri heyran edən Samsunun ən görməli yerlərini sizə təqdim edəcəyik.
1.Bandırma Bərə Muzeyi
Bandırma Gəmisi Türkiyə Cümhuriyyətinin qurulmasında ən mühüm rol oynamış nəqliyyat vasitələrindən biri kimi tanınır. 1878-ci ildə Trocadero adı ilə inşa edilən və uzun illər yük daşıyan gəmi 1891-ci ildə batdığı yerdən çıxarılaraq təmir edilərək yenidən istifadəyə verilib.
Qurtuluş Savaşı zamanı Atatürk və yoldaşlarının istifadə etdiyi və hazırda muzeyə çevrilən gəmilərdən biri olan Bandırma Bərə Muzeyi; Samsunun tarixi və Qurtuluş Savaşı haqqında daha çox öyrənmək istəyən hər kəsin ziyarət etməli olduğu bir muzeydir. Bərənin muzeyə çevrilməsi onu şəhərin ən diqqət çəkən mədəniyyət strukturlarından birinə çevirib!
2. Qazi Muzeyi
Samsun Türkiyə tarixi baxımından ən əhəmiyyətli şəhərlərdən biri olduğu üçün şəhərdə tarixi və mədəniyyəti daha yaxından tanımağınıza imkan verəcək çoxlu binalar var. Bunların başında İlkadım rayonunda yerləşən Qazi Muzeyi daxildir.
Bu gün muzey kimi istifadə edilən və zəngin kolleksiyaya malik binanın 1902-ci ildə tikilmiş tarixi malikanə olduğu məlumdur. Qurtuluş Savaşından sonra Mustafa Kamal Atatürkə hədiyyə edilən və həyat yoldaşı Lətifə Xanımın Samsuna səfəri zamanı qaldıqları məlum olan malikanə 1940-cı ildə edilən tənzimləmə ilə muzeyə çevrildi.
Qurtuluş Döyüşü dövrünə aid fotoşəkillər, masalarındakı Atatürk və komandirləri dəqiq ölçüdə təsvir edən mum heykəllər, Tütün Piresinin miniatür nümunəsi və Atatürkün şəxsi əşyaları kimi zəngin kolleksiyaya malik Qazi Muzeyi mütləq görülməli yerlər arasındadır.
3.Bafra
Samsunda təbii gözəllikləri ilə valeh edən və yay tətili üçün çoxlu diqqət çəkən rayonlar var. Bunlar arasında ilk sırada Bafra gəlir.
Şəhər mərkəzindən 51 km məsafədə yerləşir. Mərkəzdən çıxan ictimai nəqliyyatla və ya şəxsi avtomobilinizlə gedə biləcəyiniz Bafra, Kızılırmakın meydana gətirdiyi düzənlik üzərində qurulmuşdur. Yerləşdiyi yerə görə diqqət çəkməyi bacaran rayon münbit torpaqları ilə Venesiyalılar, Genuyalılar, Yunanlar, Osmanlılar kimi bir çox sivilizasiyaya ev sahibliyi edib.
4. Amisos təpəsi
Samsunun və yerləşdiyi İlkadım mahalının ən dəyərli turistik yerlərindən biri olan Amisos təpəsi təqdim etdiyi möhtəşəm mənzərələrlə görənləri valeh etməyi bacarır. 2008-ci ildən bəri səyahətə açıq olan və dörd fərqli hissədən ibarət olan Amisos Təpəsi, bütün bölmələri çox təsir edici quruluşlar olduğu üçün diqqəti cəlb etməyi bacarır.
B.C. 6-cı əsrdə ilk məskunlaşmanın başladığı təpə kimi tanınan və bu gün də bir çox fərqli sivilizasiyanın izlərini daşıyan Amisos təpəsi təkcə Türkiyə üçün deyil, dünya üçün də əhəmiyyətli bir turizm məkanıdır.
5. İlkadım abidəsi
Atatürk və yoldaşlarının Samsuna ilk qədəm qoyduğu körpüdə bu anı əbədiləşdirmək üçün tikilmiş bir abidə var. İlkadım Anıtı adlanan və görənləri valeh edən bu heykəl sahildən 250 metr aralıda yerləşən estakadanın yerini müəyyən etmək üçün ucaldılıb.
Həmrəyliyi simvolizə edən və monumental daş blok təməl üzərində yerləşən İlkadım Anıtı Qurtuluş Savaşının nə qədər çətin qələbə qazandığını göstərir.
Bu gün turistlərin axın etdiyi, öz gözəlliyi ilə hər kəsi heyran qoyan Samsunda çoxsaylı muzeylər mövcuddur. Bu gözəlliyi öz gözünüzlə görmək istəyirsinizsə mütləq Samsuna səfər edin.
Qoşqar Salmanlı
