Şuşa Forumunda iştirakına görə tanınmış jurnalist və ictimai xadim Mixail Qusmanın TASS informasiya agentliyindəki direktor müavini vəzifəsindən azad olunması, təkcə bir şəxsin işindən uzaqlaşdırılması deyil – bu, həm də Rusiya dövlətinin söz və fikir azadlığına, mədəni körpülərə və səmimi təşəbbüslərə qarşı sərgilədiyi dözümsüzlüyün təzahürüdür.
Bakıda doğulmuş Mixail Qusman yalnız Rusiya mediasının aparıcı simalarından biri deyil, o, eyni zamanda Azərbaycanla Rusiya arasında mədəni və insani əlaqələrin təşviqində böyük rol oynamış nadir şəxslərdəndir. Onun 30 ilə yaxın müddətdə TASS agentliyində göstərdiyi xidmətlər, jurnalistikadakı dərin təcrübəsi, geniş çevrələrdə qazandığı nüfuz və obyektiv yanaşma tərzi onu jurnalistikanın əsl peşəkarı kimi tanıdıb. Qusman sadəcə xəbər istehsalçısı deyil, o, həm də auditoriyalara etibarlı informasiya çatdıran, siyasi və mədəni proseslərə balanslı baxış təqdim edən nadir qələm sahiblərindəndir.
Qusmanın Şuşa Forumunda iştirakı, Rusiya-Azərbaycan münasibətləri baxımından strateji, eyni zamanda şəxsi və peşəkar bir jest idi. Şuşa Forumu yalnız mədəniyyət platforması deyil – bu tədbir eyni zamanda regional əməkdaşlıq, dialoq və diplomatik münasibətlərin möhkəmləndirilməsi üçün önəmli bir imkan kimi qiymətləndirilir. Belə bir tədbirdə iştirak, xüsusilə də Bakıda doğulmuş bir şəxs üçün, nəinki təbii, həm də nümunəvi addım olmalı idi. Lakin görünür, Kreml bu addımı fərqli şərh edib – sanki şəxsi iradə və peşəkarlıq artıq cəza səbəbinə çevrilib.
Qusmanın vəzifədən uzaqlaşdırılması, Rusiya hakimiyyət dairələrinin post-sovet məkanında müstəqil və balanslı təşəbbüslərə qarşı göstərdiyi klassik reaksiya kimi görünür. Moskva üçün region ölkələri ilə münasibətlərdə sərbəst dialoq və qeyri-rəsmi təşəbbüslər bəzən “nəzarətsiz fəaliyyət” kimi qiymətləndirilir. Bu isə regionda etimad mühitini sarsıdır və mədəni körpülərin qurulmasını əngəlləyir.
Mixail Qusman Azərbaycanla Rusiya arasında mədəni və insani əlaqələrin canlı simvoludur. Onun fəaliyyəti illərlə bu iki xalq arasında anlaşma və etimad mühitinin möhkəmlənməsinə xidmət edib. O, tərcüməçi kimi fərqli mədəniyyətləri bir-birinə yaxınlaşdırıb, jurnalist kimi informasiya məkanında dürüstlüyü, obyektivliyi müdafiə edib, aparıcı kimi isə hər zaman sülh və qarşılıqlı hörmət dəyərlərini təbliğ edib.
Bu cür şəxsiyyətlərin susdurulması və cəzalandırılması yalnız bir ölkənin daxili işi deyil – bu, həm də ümumbəşəri dəyərlərə, jurnalist etikası və mədəniyyətlərarası dialoqa qarşı təzyiq kimi qiymətləndirilməlidir.
Şuşa Forumunda iştirakı səbəbindən vəzifədən uzaqlaşdırmaq – nə hüquqi, nə də mənəvi baxımdan əsaslandırıla biləcək bir qərardır. Bu, etik prinsiplərə, söz azadlığına və şəxsi seçim hüququna zidd bir addımdır. Qusman kimi şəxslərin fəaliyyəti yalnız mükafatlandırılmalı, onların mövqeləri isə nümunəvi yanaşma kimi təşviq olunmalıdır.
Mixail Qusmanın başına gələnlər, yalnız onun şəxsi taleyi deyil – bu hadisə, bütövlükdə azad mətbuatın, şəxsi iradənin və mədəni diplomatiyanın nə qədər təhlükə altında olduğunu göstərir. Jurnalistlər, xüsusilə də regionlararası barış və dialoq uğrunda çalışanlar, siyasi müdaxilələrə qurban verilməməlidir. Qusmanın işindən uzaqlaşdırılması ilə bağlı reaksiya göstərmək, yalnız bir şəxsi müdafiə etmək deyil – bu, eyni zamanda daha açıq, azad və qarşılıqlı hörmətə əsaslanan gələcək üçün bir mövqedir.
Arzuman Muradlı
Politoloq
