Ukrayna ordusu amputasiya böhranı ilə üzləşib. The Telegraph yazır ki, cəbhədən qayıdan on minlərlə əsgər ətraflarını itirib və onların çoxuna ömürlük tibbi və sosial qayğı lazımdır.
Lakin bu amputasiyaların hamısı birbaşa döyüş xəsarətlərinin nəticəsi deyil. Ukraynanın baş hərbi cərrahının sözlərinə görə, belə amputasiyaların təxminən dörddə biri sadə tibbi avadanlıqların – xüsusən də turniketlərin – düzgün istifadə edilməməsindən qaynaqlanır.
Ukraynanın hazırkı tibbi doktrinası ABŞ və müttəfiqlərinin İraq və Əfqanıstandakı hərbi təcrübəsinə əsaslanır, lakin bu model indiki müharibənin reallıqlarına uyğun deyil.
ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrinin keçmiş həkimi, kapitan Rom Stivens, Ukraynada könüllü kimi xidmət edir və deyir ki, turniketlər çox vaxt səhv tətbiq olunur və çox uzun müddət saxlanılır:
“Mən gənc, sağlam kişilər arasında çoxsaylı yuxarı və aşağı ətraf amputasiyalarını gördüm. Bəzən həm iki ayaq, həm də iki qol itirilib. Çox vaxt protezlər uyğun gəlmir, çünki amputasiya çox yuxarıda aparılıb,” – Stivens bildirib.
O vurğulayıb ki, bu səhvlər müharibədən sonra minlərlə insanın həyat keyfiyyətini məhv edəcək.
Ekspertlərin fikrincə, əmək qabiliyyətli yaşlı kişilər arasında bu qədər amputasiya halları ölkənin gələcək sosial, iqtisadi və demoqrafik vəziyyətinə uzunmüddətli təsir göstərəcək.
Britaniya ordusunun keçmiş cərrah-məsləhətçisi Eddi Çaloner bildirib:
“Ukraynada hər kəs bu müharibədən zərər çəkib. İqtisadi, psixoloji və sosial nəticələr onilliklər boyu hiss olunacaq.”
O əlavə edib ki, Ukrayna dövlətinin öz əsgərlərinə qarşı “moral borcu” var:
“Dövlət vətəndaşlarından vəzifə borcunu yerinə yetirməyi və həyatlarını Ukraynanın suverenliyi uğrunda riskə atmağı tələb etdi. Bu müqavilənin yazılmamış hissəsi isə ondan ibarətdir ki, yaralanan və ya əlil olan döyüşçülərə dövlət qayğı göstərəcək.”
Çalonerin fikrincə, bu “müqavilənin” pozulması ciddi sosial narazılıqlara və siyasi nəticələrə gətirə bilər:
“Tarix göstərir ki, Birinci Dünya Müharibəsindən sonra əlil veteranlar güclü siyasi qüvvəyə çevrilmişdilər. Bu dəfə fərqli nəticə gözləməyə əsas yoxdur.”
The Telegraph həmçinin qeyd edir ki, Ukraynada insult halları da sürətlə artır. Rusiyanın tammiqyaslı işğalından bəri, əhalinin azalmasına baxmayaraq, insult hadisələrinin sayı ümumilikdə 16% artıb, bəzi cəbhəyanı ərazilərdə isə bu göstərici 60%-ə çatıb.
Ən yüksək göstəricilər Xarkov vilayətində qeydə alınıb.
