Türkiyə hər il turizm sahəsində yeni uğurlara imza atır. Bu illər ərzində aparılan genişmiqyaslı işlər nəticəsində ölkənin turizm sektorunda böyük irəliləyişlər əldə olunub. Xüsusilə son illərdə Türkiyə, yalnız gözəl təbiəti ilə deyil, həm də zəngin tarixi irsi ilə dünya turistlərinin diqqətini cəlb etməyə davam edir. Bu gün, Türkiyəyə səfər edən turistlər sadəcə onun gözəl təbiətini deyil, həm də qədim tarixi abidələrini, mədəniyyətini və unikal memarlığını ziyarət edirlər. Belə abidələr, ölkənin turizm sahəsinin daha da şaxələndirilməsinə və inkişafına şərait yaradır.
Türkiyənin qərb bölgələrində yerləşən Perqamon, bu cür tarixi və mədəni əhəmiyyətə malik abidələrdən biridir. Perqamon, həm tarix, həm də mədəniyyət baxımından çoxqatlı bir irsə sahibdir. Onun inkişafı, millətlərin və mədəniyyətlərin qarşılaşdığı bir nöqtədə meydana çıxmışdır, bu da onu həm elmi, həm də mədəniyyət baxımından əhəmiyyətli bir mərkəzə çevirmişdir.
Perqamon, Eramızdan əvvəl III əsrdə, Ellinistik Attalidlər sülaləsinin paytaxtı olaraq qurulmuşdur. Bu şəhər, zamanla elmi və sənətkarlıq mərkəzinə çevrilmişdir. Perqamonun ərazisi zəngin bir tarixi mirasa sahib olmaqla yanaşı, həm də bir çox müasir sahələrin inkişafına öncüllük etmişdir. Xüsusilə Perqamon, dünyanın ən böyük kitabxanalarından birinə ev sahibliyi etmişdir və burada yazının inkişafına böyük töhfələr verilmişdir. Belə ki, perqament kağızının ixtirası burada baş vermiş və bu da yazılı ədəbiyyatın inkişafında böyük bir addım olmuşdur.
Şəhərin memarlıq və bədii əsərləri, Perqamon Heykəltəraşlıq Məktəbinin dinamik və emosional üslubunda hazırlanmışdır. Bu üslub, xüsusilə Zevsin qurbangahı kimi möhtəşəm əsərlərdə aydın şəkildə görünür. Zevsin qurbangahı, həm estetik, həm də dini əhəmiyyətini qoruyaraq, dövrün heykəltəraşlıq sənətinin zirvəsini nümayiş etdirir.
Perqamon şəhərinin memarlıq və mühəndislik nümunələri, onun zəngin mədəniyyətinin və elminin izlərini özündə yaşadır. Şəhərin mərkəzində yerləşən Kale təpəsindəki Akropol, Helenistik və Roma dövrünün şah əsəri olaraq qəbul edilir. Buradakı tikililər, dövrün memarlıq və mühəndislik bacarıqlarını və bədii mükəmməlliyini nümayiş etdirir.
Akropolun dik yamaclı teatrı, üç terraslı gimnaziyası, uzun stoalar, Trayan məbədi və su kəmərlər, o dövrdə mühəndislərin və memarların nə qədər inkişaf etmiş olduğunu göstərir. Xüsusilə su kəmərləri, antik dövrün mühəndislik mükəmməlliyini və şəhərin su təchizatını necə təmin etdiyini ortaya qoyur. Bu tikililər həm də dövrün mühəndislik və memarlıq incəsənətinin yüksək səviyyəsini təcəssüm etdirir.
Bundan əlavə, Asklepieion, antik dövrün tibbi mərkəzlərindən biri olaraq, hələ də məşhur olan müalicəvi bulaqları ilə tanınır. Perqamon, yalnız mədəni və siyasi mərkəz deyil, həm də tibbin inkişaf etdiyi önəmli yerlərdən biri olub. Bu mərkəzdə qədim tibbin aparıcı alimləri və mütəxəssisləri fəaliyyət göstərib, burada tibbi müalicə üsulları inkişaf etdirilib.
Perqamonun dini və mədəni əhəmiyyəti şəhərin çoxqatlı tarixini və müxtəlif sivilizasiyaların buraxdığı izləri əks etdirir. Şəhər, Kiçik Asiyanın Yeddi Kilsəsindən biri statusuna malikdir, bu da onun dini əhəmiyyətini artırır. Eyni zamanda, şəhərdəki Serapeum kimi məbədlər müxtəlif dinlərə xidmət etmək üçün çevrilmişdir. Roma İmperiyası dövründə isə Perqamon, dinlər və inanclar arasında bir təmas nöqtəsi rolunu oynamışdır.
Şəhərin dini əhəmiyyəti, Perqamonun həm qədim dövr mədəniyyəti, həm də müxtəlif dinlərin qarşılaşdığı bir mərkəz olmasını göstərir. Eyni zamanda, bu şəhərin Roma İmperiyası dövründəki dini rolu da onun bəşəriyyət üçün əhəmiyyətini bir daha təsdiqləyir.
2014-cü ildə Perqamon, YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilmişdir. Bu, şəhərin bəşər mədəniyyətinə və tarixinə verdiyi töhfələrin qlobal səviyyədə tanınması deməkdir. Perqamon, Ellinistik, Roma, Bizans və Osmanlı dövrlərinin memarlıq və şəhərsalma nümunələrini yaxşı qoruyub saxlaması ilə bu statusu əldə edib. Bu şəhər, həm də bəşər tarixinin müxtəlif mərhələlərini əks etdirən və gələcək nəsillərə ötürülməsi lazım olan bir mirasdır.
1. Perqamon Qurbangahı
Perqamon Qurbangahı, qədim Perqamon şəhərində, Eramızdan əvvəl II əsrdə inşa edilmiş monumental bir quruluşdur. Bu qurbangah Zevs və Afina tanrılarına həsr olunmuşdur. Xüsusiyyətlərinə görə, ətrafdakı frizdə tanrılarla nəhənglər arasında baş verən döyüşlər təsvir olunur. Perqamon qurbangahı, Ellinistik dövr sənətinin ən əhəmiyyətli nümunələrindən biridir.
2. İştar Qapısı və prosessual yolu
İştar Qapısı, Babilin möhtəşəm girişi olaraq qədim dünyanın yeddi möcüzəsindən biri hesab olunur. Kral II. Navuxodonosor tərəfindən Eramızdan əvvəl VI əsrdə tikilmiş bu qapı, Babil şəhərinin əzəmətini simvolizə edir. Qapı, şir, əjdaha və öküz təsvirləri ilə bəzədilmiş mavi şirli kərpiclərdən ibarətdir, bu da Babil tanrılarını və onların gücünü simvolizə edir.
3. Miletin Bazar Qapısı
Miletin bazar qapısı, Roma dövrünə aid kütləvi bir qapıdır. Bu qapı, qədim Milet şəhərinin Eramızın II əsrində səs-küylü bazarının girişində dayanırdı. Roma memarlığının bu əsəri, dövrün mühəndislik və memarlıq mükəmməlliyini əks etdirir.
4. Mşatta Fasadı
Mşatta fasadı, 8-ci əsrə aid İslam memarlığının möhtəşəm nümunəsidir və Əməvi sarayının bir hissəsidir. Fasadın mürəkkəb daş oymaları, çiçək və həndəsi dizaynlarla zənginləşdirilib. Bu əsər, İslam memarlığının estetik dəyərini və incəsənətini nümayiş etdirir.
Perqamon, Türkiyənin turizm sektorunun ən önəmli mədəni abidələrindən biridir və bu şəhər, yalnız yerli əhaliyə deyil, bütün dünyaya açıq bir tarix və mədəniyyət müzeyi kimidir. Onun tarixi və memarlıq incəsənəti, turistlər üçün unikal bir təcrübə təqdim edir. Perqamonun həm tarixi, həm də mədəni əhəmiyyəti, Türkiyənin turizm sahəsinin daha da inkişafına və zənginləşməsinə kömək edir. Bu abidə, həmçinin turistləri cəlb edərək, ölkənin iqtisadiyyatına mühüm töhfələr verir.
Qoşqar Salmanlı
