– Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın həyat yoldaşı Əminə Ərdoğan:
– “Türkiyə olaraq, tarix boyunca təsir etdiyi bir çox ölkənin insanları ilə birlikdə cəmiyyətimizdəki hər qrupu bir süfrə ətrafında birləşdirən köklü bir mətbəx mədəniyyətinə sahib olmağın dəyərini bilirik və təmiz, sağlam, yerli və orijinal qidaya çıxışın bütün insanlığın haqqı olduğuna inanırıq”
– “Türk mətbəxi, zəhmət və səbr birləşəndə ortaya çıxan möcüzənin adıdır. Tarlada çalışan, toxumu səpən, fidanı əkən, məhsulu yığan, xəmir yoğuran, yuxanı açan, bütün mahir əllərin ortaq əsəridir”
– “Vətənimizin hər bir beldəsində, məhsulla özdeşləşmiş, ürəklərə işləyən bir insan hekayəsi vardır. Coğrafi işarə olaraq təsdiqlənən məhsullarla birlikdə, kimliyimizi formalaşdıran hekayələrimizi də qoruma altına almış oluruq”
Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın həyat yoldaşı Əminə Ərdoğan, “Türkiyə olaraq, tarix boyunca təsir etdiyi bir çox ölkənin insanları ilə birlikdə cəmiyyətimizdəki hər qrupu bir süfrə ətrafında birləşdirən köklü bir mətbəx mədəniyyətinə sahib olmağın dəyərini bilirik və təmiz, sağlam, yerli və orijinal qidaya çıxışın bütün insanlığın haqqı olduğuna inanırıq.” dedi.
Əminə Ərdoğanın himayəsində 21-27 May Türk Mətbəxi Həftəsi münasibətilə Prezidentlik Kompleksində “Əsrlik Dadların Görüşmə Nöqtəsi: Yeddi Bölgədə Türk Mətbəxi” proqramı təşkil edildi.
Əminə Ərdoğan, proqramın açılışında etdiyi çıxışda, Anadolunun min illər boyu bərəkətli torpaqlarına işarə edərək, “Anadolu, adeta insanlığın, mədəniyyətin, mədəni inkişafın məlumat bankıdır. İlk toxumu min illər əvvəl torpağa düşmüş əcdad toxumlarının məkanıdır. Min illər boyu eyni göyün altında eyni reseptlə bişirilən, bu gün də eyni reseptlə bişirilməyə davam edilən qədim reseptlərin diyarıdır.” dedi.
Əcdadlardan miras mətbəx xəzinəsinin keçmiş mədəniyyətlərdən gələn min illik adətlərin, Anadolu Səlcuqluları və Osmanlının zəngin imperiya ənənəsində qarışaraq doğduğunu dilə gətirən Əminə Ərdoğan, “Əsrlərin möhkəmləndirdiyi insan mərkəzli mədəniyyət fikri, Türk mətbəxinin tezgahında işlənərək milli xarakterimizə də şəkil vermişdir. Bədənlərimiz qədər ürəklərimizi də birləşdirən süfrələrimiz, həmrəylik və paylaşma ruhumuzu bəsləmişdir. Doğumdan ölüme, sevinçdən kədərə bir çox xüsusi anımız, bu süfrələrin müxtəlifliyi və birləşdirici gücü ilə taclanmışdır.” ifadələrini istifadə etdi.
Türk mətbəxinin, dünyanın məşhur mətbəxləri arasında sayılsa da çox az ləzzət reseptinin dünyaya açıldığını vurğulayan Əminə Ərdoğan, “Mətbəximizi layiqincə dünyaya tanıtmaq və sahib olduğumuz mədəni zənginliyi layiqincə qoruyaraq gələcəyə daşımaq məqsədi bizi bir-birindən qiymətli akademiklər və usta aşpazlarla 2021-ci ildə bir araya gətirdi. ‘Əsrlik Reseptlərlə Türk Mətbəxi’ kitabını çıxararaq, mətbəx mədəniyyətimizi tanıtmanın yanı sıra atıksız və davamlı reseptlərimizi, xalqımızın və bütün insanlığın istifadəsinə təqdim etdik.” məlumatını verdi.
– “Yerli mətbəxlərin orijinal reseptlərini qorumaq məcburiyyətindəyik”
Türk mətbəxinə ithaf edilən, 21-27 May Həftəsinin də Türk mətbəxini layiqincə tanıtmaq məqsədilə unikal imkanlar təqdim etdiyinə diqqət çəkən Əminə Ərdoğan, müvafiq bütün qurumlar və xalqın dəstəyi ilə bu həftənin hər millətdən insanı ortaq süfrədə birləşdirən ənənəvi bir görüş halına gəlməsi arzularını bildirdi. Əminə Ərdoğan, belə davam etdi:
“Küreselleşmənin yaratdığı mədəniyyət boşluğuna qarşı, yerli mətbəxlərin orijinal reseptlərini qorumaq məcburiyyətindəyik. Çünki, yerli istehsallarımız, qlobal qida sistemlərinə məğlub olduqca, orijinal mədəniyyətlər eroziyaya uğramaqla qalmır həm də yemək və içmək, ləzzət mərkəzli, faydasız bir istehlaka çevrilir və getdikcə sağlamlığımızı da itiririk.”
Əminə Ərdoğan, qidalardakı təbiiliyi itirmənin, bir insan üçün fiziki zərərləri qədər mənəvi zərərlərinin də olduğunu bildirərək, belə davam etdi:
“Süfrələr yerini ayaqüstü qəlyanaltıya buraxdıqca, duyğular tükənir, həssaslıq aşınır, millətlər də orijinallığını itirərək bənzəməyə başlayır. Ənənəvi süfrələr isə ürəkləri də doyurur. Yemək bişən ev, yuva olur, təzə çörəyin qoxusu, təhlükəsizlik verir. Ocağın tüstülənməsi, birlik və nizamın dayağıdır. Türkiyə olaraq, tarix boyunca təsir etdiyi bir çox ölkənin insanları ilə birlikdə cəmiyyətimizdəki hər qrupu bir süfrə ətrafında birləşdirən köklü bir mətbəx mədəniyyətinə sahib olmağın dəyərini bilirik və təmiz, sağlam, yerli və orijinal qidaya çıxışın bütün insanlığın haqqı olduğuna inanırıq.”
Əminə Ərdoğan, yeyilən, içilən, məruz qalan hər növ qidanın, təbiiliyini yavaş-yavaş itirərək zəhərli bir hal aldığını bildirərək, ana südündə belə artıq mikroplastiklərə rast gəldiyini, təmiz qidaya çıxış haqqının bu gün daha da əhəmiyyətli hala gəldiyini vurğuladı.
Bu baxımdan, xaricdəki Türk Mətbəxi Həftəsi qeyd etmələri üçün, dünyanın ən sağlam mətbəxlərindən biri olaraq bilinən “Ege Mətbəxi”nin seçilməsini dəyərli bulduğunu bildirən Əminə Ərdoğan, “Genetiği pozulmamış, əcdad toxumlarımızla torpağı zəhərləməyən, orqanik gübrələrlə yetişdirilən, kimyasal bulaşmadan süfrəmizə çatan və şəfa reseptləri ilə düzgün bir şəkildə qiymətləndirilən məhsullardan bütün insanlığın faydalanmasını arzu edirəm.” dedi.
Türk mətbəxinin əhəmiyyətini vurğulayan Əminə Ərdoğan, bunları dedi:
“Türk mətbəxi, zəhmət və səbr birləşəndə, ortaya çıxan möcüzənin adıdır. Tarlada çalışan, toxumu səpən, fidanı əkən, məhsulu yığan, xəmir yoğuran, yuxanı açan, bütün mahir əllərin ortaq əsəridir. Vətənimizin hər bir beldesində məhsulla özdeşləşmiş, ürəklərə işləyən bir insan hekayəsi vardır. Coğrafi işarə olaraq təsdiqlənən məhsullarla birlikdə kimliyimizi formalaşdıran hekayələrimizi də qoruma altına almış oluruq. Çünki coğrafi işarə, torpaqla özdeşləşən bütün birikimi əhatə edir. Hər biri ayrı qiymətli və dəyəri layiq olan məhsullarımızdan beynəlxalq yeni markalar doğmasını ürəkdən arzulayır, dünyada harada olursa olsun, yerli məhsullara sahib çıxmağı hədəfləyən hər növ layihəni ürəkdən dəstəklədiyimi də bilmənizi istəyirəm.”
Əminə Ərdoğan, Türk mədəniyyətinin parlayan cövhəri olan Türk mətbəxini tanıtma və dəyərlərini qorumaq nöqtəsində, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinə əhəmiyyətli vəzifələrin düşdüyünə diqqət çəkərək, Əsrlik Reseptlərlə Türk Mətbəxi kitabı və Türk Mətbəxi Həftəsi qeyd etmələrində ortaya qoyduğu səydən ötrü bütün nazirlik işçilərinə təşəkkürlərini çatdırdı.
Türk mətbəxinin yerli və qlobal səviyyədə, layiq olduğu dəyərə çatması üçün tədbirlər təşkil edən valilik, bələdiyyə və xarici təmsilçiliklərə də təşəkkürlərini çatdıran Əminə Ərdoğan, “Bu ilki tədbirlər çərçivəsində həyata keçirilən, Göbeklitepe’dən günümüzə, torpaqlarımızın ‘aşan amma tökülməyən, artan amma azalmayan’ bərəkətini ortaya qoyan, qiymətli sərgi dolayısıyla Prezidentlik Kommunikasiya Başkanlığımızı ayrıca ürəkdən təbrik edirəm.” dedi.
Çıxışında İsrailin hücumları altında olan Fələstində baş verənlərə də toxunan Əminə Ərdoğan, “Fələstində yaşanan vəhşətin mədəni bir qırğın ehtiva etdiyini, bir millətin, geyimindən yeməklərinə, tarixi binalarından təbii gözəlliklərinə hər baxımdan məhv edilməyə çalışıldığını xatırlatmaq istəyirəm. İsrail, tovuzquşunun tüyünü alıb üzərinə yapışdırmağa çalışan qarğa hekayəsində olduğu kimi Fələstinin mədəniyyətini, tarixini, mətbəxini açıqca oğurlamağa çalışsa da biz həqiqəti hayqırmağa davam edəcəyik.” ifadələrini istifadə etdi.
Əminə Ərdoğan, bütün insanların fərqliliklərini qoruyaraq, sülh və barış içində eyni süfrədə görüşə bilməsi arzularını da çatdırdı.
Prezidentlik Kommunikasiya Başçısı Fəxrəddin Altun, Mədəniyyət və Turizm Naziri Mehmet Nuri Ersoy, səfirlər və həyat yoldaşları ilə gastronomiya sahəsindəki müəllimlər və tələbələrin də iştirak etdiyi tədbirdə, Türk mətbəxinin ənənəvi, sağlam və atıksız mədəni mirası və Türk mətbəxinin zənginliyini əks etdirən video göstərimi də edildi.
– Türkiyənin 7 bölgəsinin mədəni irsi və mətbəx mədəniyyəti sərgiləndi
Əminə Ərdoğan, proqram öncəsində Prezidentlik Kommunikasiya Başçısı Altun və Mədəniyyət və Turizm Naziri Ersoy ilə Prezidentlik Kommunikasiya Başkanlığınca təşkil edilən Türkiyənin təbii, mədəni gözəllikləri, iqlim və coğrafi müxtəlifliyi ilə qədim mədəniyyətlərdən aldığı mirasını 7 bölgənin mətbəx mədəniyyəti üzərindən tanıdan sərgi və rəqəmsal təcrübə sahəsini gəzdi.
Prezidentlik Kompleksi Sərgi Salonunda, Egedən Şərqi Anadoluyadək Qaradənizdən İç Anadoluyadək fərqli coğrafi bölgələrin sahib olduğu təbii və mədəni miras ilə kənd təsərrüfatı müxtəlifliyinin yer aldığı sərgidə məhsulları incələyən Əminə Ərdoğan, səlahiyyətlilərdən məlumat aldı.
– Olgunlaşma İnstitutlarının ənənəvi əl sənətləri ilə hazırlanan məhsulları da yer aldı
Əminə Ərdoğan, sərgidə həmçinin himayəsindəki Dokuma Atlası Layihəsi çərçivəsində çalışmalarını artıran Olgunlaşma İnstitutlarının hazırladığı Türkiyənin Türk mətbəx və süfrə mədəniyyətini əks etdirən, ənənəvi əl sənətləri ilə hazırlanan məhsulları da incələdi.
– 21 coğrafi işarəli məhsul sərgiləndi
Əminə Ərdoğan, tədbirin foaye sahəsində isə aid olduqları bölgədə mədəniyyət, turizm və iqtisadiyyat kimi bir çox sahəyə təsir edərək əlavə dəyər yaradan Avropa Birliyi təsdiqli 21 coğrafi işarəli məhsulun yer aldığı stendləri də ziyarət etdi.
Bu stendlərdə Qaziantep paxlavası, Aydın inciri, Malatya qaysısı, Aydın şabalıdı, Milas zeytun yağı, Bayramiç beyi, Taşköprü sarımsağı, Giresun tombul fındığı, Antakya künefesi, Suruç narı, Çağlayancerit qozu, Gemlik zeytini, Edremit zeytun yağı, Milas yağlı zeytini, Ayaş pomidoru, Edremit körfəzi yaşıl çəngəl zeytini, Maraş tarhanası və Ezine pendiri də yer aldı.
Həmçinin keçmişdən gələcəyə miras buraxılan əcdad toxumları da tədbirdə sərgiləndi.
Tədbir çərçivəsində dəvətlilərə lokum, Türk qəhvəsi və boza ikramları da edildi.
